Buurt W - kaart 1
Bekijk de Buurtkaart. Een klik op deze link (of op 'Buurt ...' hieronder) toont de buurtkaart, zoals die is bewerkt op basis van de Lomankaart (Stadsarchief Amsterdam).
M.b.t. de bronvermelding voor onderstaande tekst: zie de home page.
***
De Joden-Herengracht, -Keizersgracht en -Prinsengracht waren andere benamingen voor de Nieuwe Heren-, Keizers- en -Prinsengracht. Hier woonden de beter gesitueerden, op de Nieuwe Keizersgracht vooral rijke Portugese Joden. De Amsterdamse burgers hadden niet veel animo getoond om zich daar te vestigen toen de nieuwe grachten ten oosten van de Amstel waren gegraven, maar eertijds hebben er niet alleen Joodse gefortuneerde kooplieden gewoond. Van de straten waren de Weesperstraat (Wazepergas) en het Weesperplein misschien wel de meest bekende Joodse straten. Door de hoge lonen die de diamantbewerkers verdienden,
konden zij de oude sloppen op Vlooijenburg, Uilenburg en Marken verlaten. De gegoede arbeiders kwamen vooral in en rond de Weesperstraat te wonen. Voor de oorlog was het voormalige verzorgingstehuis De Joodse Invalide op het Weesperplein de trots van joods Amsterdam. In de negentiende eeuw waren de behoeftige invalide Joden en ouden van dagen aangewezen op liefdadigheid en het armenhuis. Daarvoor had dit tehuis haar eerste onderkomen aan de Nieuwe Keizersgracht. De snelle toeneming van het aantal verpleegden aldaar had een nieuwe behuizing noodzakelijk gemaakt, die in 1925 tot stand kwam aan de Nieuwe Achtergracht. In 1937 werd overgegaan tot nieuwbouw op de hoek van het Weesperplein.
Veel straten hadden in de volksmond hun eigen naam. De Korte Amstelstraat was de Komkommerbuurt, de Nieuwe Kerkstraat, tussen de Amstel en de Weesperstraat heette de Kerkstraat en tussen de Weesperstraat en de Muidergracht: Weesperveld. Het Roeters- of Varkenseiland noemde men Het Eiland en de Nieuwe Herengracht heette behalve Jodenheerengracht ook wel Oude Heerengracht. De Lijnbaansgracht werd in 1892 gedempt tot aan het Weesperplein. Het verlengde ervan tot aan de Roetersburgwal was in 1866 al gedempt en kreeg in 1872 de naam van Valckenierstraat, terwijl de Roetersburgwal in 1873 eveneens werd gedempt en tot Roetersstraat werd omgedoopt. Deze straat werd in 1911 voorbij de Achtergracht met een bocht doorgetrokken naar de plaats waar de Nieuwe Kerkstraat op de Muidergracht uitkomt.