Buurt V - kaart 2 - Plantage (westzijde)
Bekijk de Buurtkaart. Een klik op deze link (of op 'Buurt ...' hieronder) toont de buurtkaart, zoals die is bewerkt op basis van de Lomankaart (Stadsarchief Amsterdam).
M.b.t. de bronvermelding voor onderstaande tekst: zie de home page.
***
De buurt ten oosten van de Nieuwe Herengracht bestond aanvankelijk uit een parkachtig gebied. Deze Plantage was in de zeventiende eeuw door het stadsbestuur tot wandel- en lustgebied bestemd. Die 'lege plekken' werden volgebouwd, voornamelijk in de Plantage, waar deftige huizen verrezen. Onder de welgestelden die daar kwamen te wonen waren vele Joden, die vooral door de bloei van de diamantindustrie in staat waren de sloppenwijken te verlaten. De bewoners van de Plantage behoorden voor het merendeel tot de Joodse elite. Voor 1940 was ruim negentig procent van de bevolking Joods. De straatnamen op de kaarten 2 en 3 van deze buurt zijn later aangevuld met het voorvoegsel Plantage, zoals Plantage Middenlaan, Plantage Doklaan, enzovoort. De vroegere Plantage Franschelaan, een laan waar later in de negentiende eeuw enkele meer fortuinlijke naamgenoten kwamen te wonen, is na de oorlog vernoemd naar Henri Polak: de Henri Polaklaan. De familieleden die daar woonden zullen zich veelvuldig hebben geschaard onder de velen die zich regelmatig hebben verpoosd in Artis, een geliefd oord, vooral op Sabbat. Maar dat wist ik nog niet toen ik daar in 1956 kwam te werken. Zij hoefden hun straat maar uit te lopen om de dierentuin binnen te stappen.